دلايل مهم خون دماغ شدن
مادربزرگ تابستان‌ها تا وقتي آفتاب وسط آسمان بود، نمي‌گذاشت در حياط بازي كنيم. مي‌گفت اگر آفتاب زياد روي سرت بتابد، خون‌دماغ مي‌شوي و البته اين را براي ترساندن ما نمي‌گفت؛ به آن اعتقاد داشت.
حتما تاكنون افراد زيادي را ديده‌‌ايد كه خون‌دماغ شده‌اند. شايد هم خودتان بارها دچار اين مشكل شده باشيد.
عقايد متفاوتي در مورد خون‌دماغ وجود دارد؛ حتي بعضي معتقدند اگر كسي خيلي خون‌دماغ شود حتما سرطان يا بيماري صعب‌العلاجي دارد در حالي كه دكتر ابراهيم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بيني و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران مي‌گويد: خيلي وقت‌ها مشكل فقط خشكي مخاط است.
يك خون‌دماغ و هزار و يك علت
دكتر رزم‌پا با اشاره به اين‌كه دلايل بسيار زياد و متنوعي براي بروز خون‌دماغ وجود دارد، مي‌گويد: گاهي اشكال در خود بيني است مثلا ممكن‌است مخاط بيني خشك باشد، با دستكاري و ورود جسم خارجي يا هر گونه ضربه به آن هم خونريزي شروع مي‌شود.
اهي هم در بيني تومور وجود دارد كه باعث خونريزي مي‌شود. استفاده از داروها مثل اسپري آلرژي كه در بيني مي‌زنند نيز مخاط آن را خشك و مستعد خونريزي مي‌كند. اشكالات تشريحي مثل اشكالات عروقي مخاط بيني نيز مي‌تواند سبب خون دماغ شود.
او مي‌افزايد: اگر كسي دچار هر نوع اختلال آناتوميك بيني باشد، مستعد خون‌دماغ مي‌شود مثلا در صورت انحراف تيغه بيني، يك طرف بيني بيشتر در معرض هواي خشك قرار مي‌گيرد و مخاطش بسيار خشك مي‌شود.
علاوه بر اين، خونريزي از بيني در افرادي كه به هر دليل جراحي بيني انجام داده‌اند و افراد دچار بيماري‌هاي التهابي مثل رينيت، معتادان به كوكايين و هر نوع مخدر استنشاقي، بيشتر اتفاق مي‌افتد.
البته گاهي هم خون‌دماغ مي‌تواند بدون علت باشد و در بررسي‌ها علتي براي آن پيدا نشود. اين فلوشيپ جراحي سر و گردن تاكيد مي‌كند:
اگر خونريزي مدام تكرار شود، ممكن‌است نشانه بيماري عمومي مثل اختلالات انعقادي يا خوني، لوسمي (سرطان خون) باشد و حتما بايد بيمار بررسي بيشتر شود.
گاهي خون‌دماغ تظاهر يك بيماري است
اختلال‌هاي انعقادي مثل هموفيلي، لوسمي (سرطان خون)، كمبود پلاكت، فشارخون بالا و در بچه‌ها بيماري‌هاي تنفسي ويروسي يا بيماري‌هاي زمينه‌اي و خوني. اين متخصص گوش و حلق و بيني با برشمردن اين موارد به عنوان بيماري‌هايي كه يكي از تظاهراتشان مي‌تواند خونريزي از بيني باشد، توضيح مي‌دهد: بيني افراد عادي در هواي خشك و با دستكاري ممكن است دچار خونريزي خفيف شود، ولي در كساني كه بيماري زمينه‌اي و خوني دارند، شديدتر اتفاق مي‌افتد. در سنين بالا نيز علت خونريزي معمولا فشارخون بالا يا مشكلات عروقي است.
وقتي خون‌دماغ مي‌شويم
خيلي از ما وقتي خودمان يا ديگري دچار خون‌دماغ مي‌شود، دستپاچه مي‌شويم و نمي‌دانيم چه كنيم، ولي اين متخصص گوش و حلق و بيني توصيه مي‌كند، ضمن حفظ خونسردي اين اقدام‌ها را انجام دهيم: ابتدا طوري بنشينيد كه بالا تنه از پايين تنه بالاتر قرار بگيرد. بعد دو پره بيني را آرام با انگشت بگيريد و 5 دقيقه فشار دهيد. سپس كمپرس سرد دو طرف بيني بگذاريد.
دكتر رزم‌پا تاكيد مي‌كند: برخي معتقدند كسي كه دچار خون‌دماغ شده بايد سرش را كاملا به عقب متمايل كند، اما اين كار اشتباه است و باعث مي‌شود خون به حلق و ريه وارد شود مخصوصا اگر شديد باشد حالت نيمه‌نشسته، بهترين حالت است.
كي بايد به پزشك مراجعه كرد
اگر خونريزي با اقدام‌هايي كه گفتيم كنترل شد، چه بهتر ولي اگر ادامه پيدا كرد و با اين اقدام‌هاي ساده بند نيامد چه؟ دكتر رزم‌پا مي‌گويد: اگر خونريزي بند نيامد يا حتي زود بند آمد ولي تكرار شد و مدام اتفاق افتاد يا شديد بود، حتما بايد به پزشك مراجعه كرد.
اگر خونريزي با علائم ديگري مثل سردرد باشد يا گرفتگي بيني هم وجود داشته باشد، مخصوصا بچه‌اي كه خون‌دماغ مي‌شود و بيني‌اش مي‌گيرد، بايد حتما به پزشك مراجعه كرد.
اگر ترشح بيني در بچه بدبو باشد، دليلش اين است كه جسم خارجي در بيني وجود دارد، مگر اين‌كه خلافش ثابت شود.به گفته اين فلوشيپ جراحي سر و گردن، ترشح خوني مداوم از بيني مي‌تواند نشانه تومور خوش‌خيم يا بدخيم باشد.
تومور خوش‌خيم آنژيوفيبروم بيشتر در پسرها و تا حوالي اوايل سن بلوغ كه تغييرات بيني ايجاد مي‌شود، شايع‌تر است ولي گاهي بعد از آن هم ديده مي‌شود.
وقتي كار به درمانگاه و بيمارستان مي‌كشد
اگر خونريزي ادامه پيدا كند و شديد باشد، كار به پزشك و بيمارستان مي‌كشد، اما در بيمارستان براي بيمار چه مي‌كنند؟ دكتر رزم‌پا به اين پرسش اين‌گونه پاسخ مي‌دهد: ابتدا براي بيمار تامپون مي‌گذاريم يعني يك باند باريك را به پماد آنتي‌بيوتيك مثل تتراسيكلين آغشته مي‌كنيم تا 72 ـ 48 ساعت بماند تا خون بند بيايد.
او ادامه مي‌دهد: شايع‌ترين محل خونريزي قسمت قدامي تيغه بيني است. گاهي در صورت خونريزي طولاني‌مدت اگر پزشك در معاينه رگ عامل خونريزي را ببيند و محل خونريزي محدود و مشخص باشد، آن را با برق، مواد شيميايي و راديوفركوئنسي مي‌سوزاند.
اين استاد دانشگاه تاكيد مي‌كند: در كسي كه به دليل فشارخون و لوسمي خون‌دماغ شده و محل خونريزي‌اش پراكنده است، نه تنها سوزاندن به نفع بيمار نيست بلكه وضع را بدتر مي‌كند و بايد مشكل زمينه‌اي حل شود. از سوي ديگر، سوزاندن بايد محدود و با دقت باشد چون اگر با بي‌احتياطي باشد، باعث سوراخ شدن تيغه بيني مي‌شود.
به گفته دكتر رزم‌پا گاهي خونريزي بيني آنقدر شديد است كه براي به‌وجود نيامدن مشكل جدي براي بيمار و حتي به خطر نيفتادن جان او جراحي لازم است كه امروزه با آندوسكوپي انجام مي‌شود.
با اين روش هم محل خونريزي مشخص و هم درمان انجام مي‌گيرد، ولي گاهي اين هم مفيد نيست و از راه گردن، رگ اصلي را (كاروتيد خارجي) مي‌بندند.
اگر زير آفتاب بايستيم، خون‌دماغ مي‌شويم؟
حالا مي‌رسيم به آنچه ابتداي متن مطرح كرديم و عقيده مادربزرگ‌ها در مورد اين‌كه اگر زير آفتاب بايستيم، خون‌دماغ مي‌شويم.
اين متخصص گوش و حلق و بيني در اين باره مي‌گويد: معمولا بيشتر در فصل زمستان كه هوا سرد و خشك است، خون‌دماغ شايع‌تر است مخصوصا در محيط دربسته‌اي كه در آن وسايل گرم‌كننده وجود دارد، اما اگر در تابستان كسي در معرض گرماي زياد قرار گيرد، براي اين‌كه بدن بتواند گرما را دفع كند، عروق سطحي گشادتر مي‌شود و خون‌دماغ در افرادي كه مستعد هستند، اتفاق مي‌افتد.
منبع:konjkav.com
جام جم